Γάμοι, νύφες και γαμπροί, προίκα, προικιά και προικοσύμφωνα , όταν στο Παναιτώλιο συνηθίζονταν η περιφορά των προικιών
Κυριακή και σχόλη, γιορτές και πανηγύρια παντού, δεν λείπουν βέβαια και οι γάμοι. Σε μικρότερη βέβαια κλίμακα σε σχέση με παλαιότερα, τεράστιο πλέον και το δημογραφικό πρόβλημα, ορατό στις πρώτες τάξεις των σχολείων μας. Ακόμη και σήμερα στα χωριά μας, αλλά και στις πόλεις, παρατηρούμε τα convoy , όπου με τα claxon συνοδεύουν νύφη και γαμπρό. Όπως κι εδώ κάποτε στο Παναιτώλιο (Μουσταφούλι), η περιφορά των προικιών με όχημα ανοιχτού φόρτου, η φωτογραφία, από την υπέροχη ομάδα στο f/b ” Παλιό Παναιτώλιο”.
Ειδικά σε μικρές κοινωνικές ομάδες συμπολιτών μας, ο γάμος εδώ και αρκετούς αιώνες πριν, αποτελούσε τον ιερότερο θεσμό ως τελετουργικό δρώμενο με διάφορα σύμβολα, όπως λ.χ. το γαμήλιο φλάμπουρο στον Βλάχικο γάμο στους Ριμένους συμπολίτες μας της Ακαρνανίας*.
Αναφερόμενος στους Ριμένους, κάποτε, τον ύστερο Μεσαίωνα η περιοχή μας, αλλά και ευρύτερα μεγάλο μέρος του Ελλαδικού χώρου λέγονταν Ρωμανία, αργότερα οι Οθωμανοί απλά χρησιμοποίησαν την ίδια λέξη μεταφράζοντάς την στη γλώσσα τους στο γνωστό ως και σήμερα Ρούμελη= Rumeli
Έτσι δίνονται ως προίκα στον Φίλιππο Α΄ τα τέσσερα κάστρα της περιοχής μας, του Lepanto (της Ναυπάκτου), La Blecola (του Βλοχού), του Αγγελοκάστρου και της Βόνιτσας. Είδαμε βέβαια πρόσφατα την κατάντια του Πύργου απτό Μεσαιωνικό κάστρο του Βλοχού, όπου άλλαξε σήμερα, χρήση και όψη, με μια υπερκατασκευή έκτρωμα από “μπετά” και “αλουμίνια” εδώ, https://www.facebook.com/groups/aitoliaakarnaniatempus/posts/2602062829948293/.
Πέρα από τις κτήσεις αυτές, δηλαδή τα τέσσερα κάστρα της περιοχής της Ναυπάκτου, του Βλοχού, του Αγγελοκάστρου και της Βόνιτσας δίδονται ως προίκα στην Θαμάρ (Ιθαμάρ, Ταμάρα) βάσει του προικοσυμφώνου** που συντάχθηκε τότε και κάποια Ιερά κειμήλια, όπως είναι οι πέτρες από την Αγία Οικία της Θεοτόκου στη Ναζαρέτ, που φυλάσσονταν τότε στην Ιερά Μονή της “Πόρτας Παναγιάς” στη Πύλη Τρικάλων. Μεταφέρθηκαν δε κατόπιν βάσει του προικοσυμφώνου στον Ιερό Ναό της Παναγίας του Λορέτο, στην Ανκόνα της Ιταλίας, περιοχή που ευρίσκονταν κοντά στην L’Aquila της Ιταλίας, όπου είχε γίνει ο εν λόγω γάμος.
Βέβαια ακόμη και πριν μερικά έτη υπήρχε ο θεσμός της προίκας(υπάρχει άραγε σήμερα;), όπου με τον όρο προίκα εννοούνταν τα περιουσιακά στοιχεία (κυρίως ακίνητα και χρήματα) που έδινε η οικογένεια της νύφης στο γαμπρό για την οικονομική εξασφάλιση της νέας οικογένειας αλλά και τα είδη ρουχισμού και τα λοιπά κινητά αντικείμενα που ετοίμαζε η νύφη και η οικογένειά της για τον εξοπλισμό του νέου σπιτικού. Υπήρχαν ακόμη και τα προικοσύμφωνα, πρόσφατα φίλτατος συμβολαιογράφος μου ανέφερε απτό αρχείο του, αντίστοιχο προικοσύμφωνον από το χωρίον Βλοχού, όπου υπήρχε ως οικισμός και στον Άνω Βλοχό στην Ακρόπολη –Κάστρο του Βλοχού, αλλά και αργότερα ταυτίζονταν με αυτή την ονομασία τα πρώτα σπίτια στα αριστερά του δρόμου από Αγρίνιο για Καινούριο. Κάπου δηλαδή εκεί κοντά, όπου και η εν λόγω τελετή της περιφοράς των προικιών στο Παναιτώλιο(Μουσταφούλι).
*Περισσότερα σχετικά με το έθιμο του γαμήλιου φλάμπουρου εδώ, https://www.facebook.com/groups/aitoliaakarnaniatempus/posts/1427638314057423/
**επίσης περισσότερα σχετικά με το προικοσύμφωνο της Θαμάρ (Ιθαμάρ, Ταμάρα) εδώ,
https://xiromeronews.blogspot.com/2018/07/santa-casa.html,
https://xiromeronews.blogspot.com/2018/07/blog-post_529.html
Συντάκτης του άρθρου και ©: Αλέξιος Γ. Κατεφίδης, εκπαιδευτικός, τέως υποδιευθυντής στο Ελληνικό Λύκειο Νυρεμβέργης.
Αιτωλία και Ακαρνανία στο πέρασμα του χρόνου, Aetolia Acarnania tempus. ·