Ο θάνατος του Μωάμεθ του ιδρυτή του Ισλάμ και «τελευταίου προφήτη»

Ο Βολταίρος τον χαρακτήριζε «δολοφόνο και έκφυλο». Ο Ντιντερό τον χαρακτήριζε «τον μεγαλύτερο εχθρό της υγιούς λογικής». Γενικά οι εχθροί του ήταν τόσο ορκισμένοι εναντίον του, όσο φανατικοί ήταν μαζί του οι υποστηρικτές του.

Η ζωή του κινήθηκε κάπου ανάμεσα στον μύθο και την πραγματικότητα. Την αλήθεια και το ψέμα. Αυτό που είναι αδιαμφισβήτητη αλήθεια, ωστόσο, είναι πως μόνο ένας άνθρωπος που έδρασε και που άφησε τόσο έντονο το στίγμα του μπορεί να προκαλέσει τόσο μεγάλα πάθη και δίχως την παραμικρή αμφιβολία ο Μωάμεθ.

Εκείνος ο έμπορος που δημιούργησε μία από τις μεγαλύτερες μονοθεϊστικές θρησκείες στον κόσμο την οποία σήμερα ασπάζεται το 23,4% του παγκόσμιου πληθυσμού! Αυτό και μόνο το στοιχείο είναι αρκετό για να τον κατατάξει ανάμεσα στις επιδραστικότερες προσωπικότητες της ανθρωπότητας.

Βασικότερες πηγές για τη ζωή και το έργο του Μωάμεθ είναι δύο: Φυσικά το Κοράνι, το Ιερό βιβλίο των Μουσουλμάνων, αλλά και τα Χαντίθ που πρακτικά είναι η λογοτεχνία της ισλαμικής παράδοσης.

Βασικός χρονικογράφος του «τελευταίου προφήτη» ήταν ο Ιμπν Ισάκ που κατέγραψε οτιδήποτε είχε σχέση με εκείνον. Το πρωτότυπο χειρόγραφο χάθηκε, ωστόσο, ένα σημαντικό μέρος του, βρίσκεται σήμερα ενσωματωμένο στο Κοράνι. Επιπλέον, στο Ισλάμ είναι εξαιρετικά σημαντική και η προφορική παράδοση.

Ο ιδρυτής του Ισλάμ και – κατά τους πιστούς – «τελευταίος προφήτης», ο Μωάμεθ, πέθανε μία ημέρα σαν σήμερα, στις 8 Ιουνίου 632.

Ο έμπορος που έγινε προφήτης

Ας ξεκινήσουμε από τα… βασικά. Μωάμεθ είναι ο εξελληνισμένος τύπος του αραβικού ονόματος Muhammad, που σημαίνει «αξιέπαινος». Το πραγματικό όνομα του «τελευταίου προφήτη» ήταν (βαθιά ανάσα) Αμπού αλ Κασίμ Μουχαμάντ ιμπν Αμπνταλλάχ αλ Χασιμί αλ Κουρασί.

Μπορεί σε εμάς να φαίνεται περίεργο όλο αυτό αλλά στην πραγματικότητα αυτό το όνομα μας λέει μία ιστορία. Το πρώτο κομμάτι υποδηλώνει πως υπήρξε πατέρας ενός παιδιού που πέθανε, το δεύτερο μέρος «αποκαλύπτει» το όνομα του πατέρα του και το τρίτο και τελευταίο κομμάτι δείχνει τη φυλή στην οποία άνηκε.

Γεννήθηκε στις 22 Απριλίου του 571 στη Μέκκα, την πόλη της Σαουδικής Αραβίας, που σήμερα θεωρείται η ιερότερη πόλη των Μουσουλμάνων. Ο πατέρας του πέθανε πριν καν εκείνος γεννηθεί. Η μητέρα του έφυγε από τη ζωή όταν εκείνος ήταν μόλις έξι ετών.

Στην ουσία την ανατροφή του Μωάμεθ την ανέλαβε ο θείος του Αμπού Τάλιμπ αφού και ο παππούς του, που ήταν ο άνθρωπος που τον πήρε κοντά του όταν πέθανε η μητέρα του, πέθανε γρήγορα.

Ο θείος του Μωάμεθ, ο Αμπού Τάλιμπ, ήταν αδερφός του πατέρα του και έκανε ένα αγόρι, τον Αλί ιμπν Αμπού Τάλιμπ, ιδρυτή του Σιισμού.

Ο Αμπού Τάλιμπ ήταν ένα από τα πλέον αξιοσέβαστα πρόσωπα στην κοινωνία της Μέκκας. Ο Μωάμεθ σε νεαρή ηλικία ακολούθησε τον θείο του σε ένα ταξίδι στη Συρία. Σύμφωνα με την ισλαμική παράδοση σε εκείνο το ταξίδι συνάντησαν έναν χριστιανό μοναχό, ο οποίος και προέβλεψε το μέλλον του Μωάμεθ.

Για πολλούς μελετητές του έργου του Μωάμεθ εκείνα τα ταξίδια για εμπόριο ήταν αυτά που έφεραν τον νεαρό άνδρα σε επαφή τόσο με τον Χριστιανισμό όσο και με τον Ιουδαϊσμό κάτι που αργότερα τον έκανε να «ενσωματώσει» στη θρησκεία του πολλά στοιχεία από τις άλλες δύο μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες.

Όταν ο Μωάμεθ ήταν 25 ετών παντρεύτηκε την πλούσια χήρα Χαντίτζα. Λέγεται πως ήταν μεγαλύτερή του και η γνωριμία τους ξεκίνησε όταν εκείνη τον προσέλαβε για να αναλάβει τις εμπορικές της υποθέσεις.

Η Χαντίτζα ήταν ο μεγάλος έρωτας του Μωάμεθ. Την αγαπούσε τόσο πολύ που αν και η πολυγαμία ήταν κάτι που επιτρεπόταν, εκείνος δεν παντρεύτηκε καμία άλλη (όταν εκείνη πέθανε βέβαια, ο Μωάμεθ είχε τουλάχιστον άλλες… 11 συζύγους). Έζησαν μαζί πολλά ευτυχισμένα χρόνια και έκαναν πολλά παιδιά.

Στη συνέχεια, όπως και στην περίπτωση του Ιησού, πολλά χρόνια της ζωής του Μωάμεθ είναι στο «σκοτάδι». Σχεδόν τίποτα δεν είναι γνωστό μέχρι που ο Μωάμεθ γίνεται περίπου 40 ετών και αρχίζει τις θρησκευτικές αναζητήσεις, αρχικά σε φιλοσοφικό επίπεδο.

Το 610, σύμφωνα με την Ισλαμική παράδοση, εμφανίστηκε στον Μωάμεθ ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και του υπαγόρευσε τις «θελήσεις του θεού». Τότε ήταν που ο Γαβριήλ του αποκάλυψε τους πρώτους στίχους του Κορανίου.

Η εμφάνιση αυτή συντάραξε τον Μωάμεθ που άρχισε να σχεδιάζει τη δημιουργία μίας νέας θρησκείας που θα «λυτρώσει» κοινωνικά και πολιτικά τους ομοεθνείς του! Πριν αρχίσει να αποκαλύπτει τη νέα θρησκεία, ωστόσο, προέκυψε η «αλ φάτρα», η «παύση», το χρονικό διάστημα, δηλαδή, που ο Μωάμεθ «έχτιζε» αυτό το νέο θρησκευτικό δόγμα.

Πρώτος ακόλουθος του Μωάμεθ θεωρείται η Χαντίτζα καθώς αυτή ασπάστηκε πριν από οποιονδήποτε άλλο το κήρυγμά του και εκείνη που πίστεψε ότι ήταν προφήτης του Αλλάχ (του Θεού).

Η ισχυροποίηση του Ισλάμ και ο θάνατος του Μωάμεθ

Από το 613 και έπειτα ο Μωάμεθ άρχισε να διαδίδει το «θέλημα του ενός και μοναδικού θεού» και καλούσε τους πολίτες της Μέκκας, να δηλώσουν υποταγή στον Θεό και να τον ακολουθήσουν στον δρόμο του Ισλάμ!

Το 619, σύμφωνα πάντα με την ισλαμική παράδοση έγινε ένα από τα μεγαλύτερα θαύματα. Το «Νυχτερινό Ταξίδι» ή «Ισράα» που είναι το ταξίδι του Μωάμεθ, πάνω σε φτερωτό άλογο από τη Μέκκα στο Τέμενος Αλ Άκσα στα Ιεροσόλυμα.

Λέγεται πως ο Μωάμεθ έφτασε σε αυτό το σημείο της «ανύψωσης» από τη στεναχώρια του καθώς εκείνη τη χρόνια πέθανε τόσο η αγαπημένη του Χαντίτζα όσο και ο άνθρωπος που τον μεγάλωσε, ο θείος του Αμπού Τάλιμπ.

Τα πρώτα χρόνια, ωστόσο, μόνο εύκολα δεν ήταν για τον Μωάμεθ αφού πολλές φορές κυνηγήθηκε και ξυλοκοπήθηκε, αφού φαίνεται πως το πολυθεϊστικό περιβάλλον της Μέκκας δεν ήταν τόσο ιδανικό όσο εκείνος θα περίμενε!

Κάπως έτσι, τον Σεπτέμβριο του 622, αποφάσισε να φύγει από εκεί και να πάει στη Μεδίνα όπου το κλίμα ήταν εντελώς διαφορετικό, καθώς εκεί η υποδοχή ήταν εντελώς διαφορετική και πολλοί ήταν εκείνοι που ασπάστηκαν τη διδασκαλία του.

Αυτό το γεγονός (η φυγή στη Μεδίνα) είναι από τα σημαντικότερα για τους Μουσουλμάνους που το ονομάζουν Χιτζρά και ορίζεται ως η αρχή της χρονολογίας για τους μουσουλμανικούς λαούς.

Λίγο έξω από τη Μεδίνα, στο χωριό Κουμπά, χτίστηκε το πρώτο τέμενος του Ισλάμ, ενώ στη Μεδίνα δημιουργήθηκε η πρώτη αμιγώς Ισλαμική κοινότητα που αποτελούταν τόσο από κατοίκους της πόλης όσο και από κατοίκους της Μέκκας που ασπάστηκαν τις διδαχές του Μωάμεθ.

Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Μωάμεθ, όχι πάντα με ειρηνικά μέσα (Μάχες του Μπαντρ, του Ουχούντ και της Τάφρου) προσπάθησε να εδραιώσει τη νέα θρησκεία και σε μεγάλο βαθμό τα κατάφερε. Διαπίστωσε, ωστόσο, πως τα όσα έλεγε δεν είχαν μεγάλο αντίκτυπο σε Ιουδαίους και Χριστιανούς.

Αυτό είναι ένα ακόμα κομβικό σημείο καθώς από τότε ο Μωάμεθ άρχισε να εναντιώνεται στις συγκεκριμένες θρησκείες, να διδάσκει πως έχουν εκφυλιστεί και πως το Ισλάμ είχε έρθει για να αποκαταστήσει την «αλήθεια» που είχε αποκαλύψει ο Θεός μέσα από τους προφήτες τους, τον Αβραάμ, των Μωυσή και τον Ιησού!

Ο Μωάμεθ δίδασκε τον απόλυτο μονοθεϊσμό, την ανάσταση των νεκρών και την έσχατη κρίση. Έδινε μεγάλη σημασία στις διδαχές των προφητών της Βίβλου και υποχρέωνε τους πιστούς να ακολουθούν τις πέντε υποχρεώσεις που είχε κάθε μουσουλμάνος:

1. Καθημερινή ομολογία πίστης.
2. Πέντε φορές προσευχή στη διάρκεια της ημέρας, κοιτάζοντας πάντα στην κατεύθυνση της Μέκκας.
3. Ελεημοσύνη των πλουσίων υπέρ των φτωχών.
4. Νηστεία τον μήνα του Ραμαντάν.
5. Προσκύνημα στη Μέκκα, τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του κάθε πιστού, εφόσον μπορεί.

Το 630, ο Μωάμεθ που, πλέον, είχε αποκτήσει τεράστια δύναμη κατάφερε με τον στρατό που είχε δημιουργήσει να καταλάβει τη Μέκκα. Ο πληθυσμός της πόλης ασπάστηκε το Ισλάμ και ο Μωάμεθ χάρισε τη ζωή στους ηγέτες που τον είχαν εκδιώξει. Μία από τις πρώτες κινήσεις που έκανε ήταν να μετατρέψει την Κάαμπα σε ιερο προσκύνημα του Αλλάχ.

Προς το τέλος της ζωής του, ο Μωάμεθ επέστρεψε στη Μεδίνα έχοντας ενώσει πρακτικά όλες τις ως τότε αλληλοσπαρασσόμενες φυλές της αραβικής χερσονήσου.

Παρά την τεράστια αυτή επιτυχία, ωστόσο, ο ίδιος ο Μωάμεθ είχε προβλέψει τη διάσπαση των απογόνων του. «Οι Εβραίοι πήγαν σε 71 κατευθύνσεις, οι Χριστιανοί σε 72, εσείς θα πάτε σε 73», είχε πει λίγο πριν πεθάνει, στις 8 Ιουνίου 632 και η «προφητεία» αυτή εκπληρώθηκε με τρόπο δραματικό για τον μουσουλμανικό κόσμο με το σχίσμα ανάμεσα σε Σουνίτες και Σιϊτες.